Jesteś pedagogiem, psychologiem szkolnym, wychowawcą, rodzicem. Nieistotne. Jesteś dorosłym, do którego przychodzi dziecko. Przychodzi i mówi:

„Jestem głupia, bezdennie. I jestem gruba, nikt na mnie nie może patrzeć. Jestem do niczego. Nic mnie już w życiu nie czeka, nic ciekawego”

Czujesz panikę, bo co tu odpowiedzieć, żeby nie pogorszyć, nie zniechęcić, nie odstraszyć. Pewnie czujesz też bezradność i gorączkowo szukasz słów, które coś zmienią, pomogą, dadzą nadzieję. I kierowany intuicją mówisz:

„Wcale nie jesteś, nie jesteś gruba, jesteś bardzo ładna, spójrz jakie masz piękne niebieskie oczy, jaki warkocz cudny”. I słyszysz odpowiedź: „Jestem gruba, niech pani zobaczy tu mam cellulitis, mam krzywe nogi, ohydną twarz, taką nijaką. Taką żabią. Nic dziwnego, że wołają za mną żaba. Pani też nie słucha co mówię. Nikt nie słucha”.

Twoja panika rośnie. Nie taki był cel Twoich słów przecież. Miały wesprzeć, a nie wywołać lawinę argumentów nie do odparcia. Trudno było ogarnąć już pierwszą kwestię, a teraz padła druga i nie zanosi się, żeby rozmowa szła w dobra stronę.

Intuicja może zaprowadzić nas na manowce, bo dialog z objawami depresji nie opiera się na sile logicznych argumentów. Logiczne argumenty nie mają szans, bo depresja i obniżony nastrój nie uruchamiają racjonalnego myślenia, nie karmią się logiką. Co więcej, nasze próby zaprzeczania słowom dziecka, nasze logiczne argumenty mogą właśnie zepchnąć nas w miejsce, z którego trudno będzie wybrnąć. Zaprzeczanie wywołuje kontrargumenty.

„Nie jesteś wcale głupia”
„Jestem, mam pustkę w głowie zawsze i mówię głupoty. Mówię wcale nie to co bym chciała”

„To nieprawda, że nikt cię nie lubi”
„Prawda, nie zapraszają mnie nigdzie. Nie powiedzieli mi o imprezie w sobotę. Siedzę sama w domu”

„Nie jesteś sama, masz rodzinę, przyjaciółkę”
„Ale ja się czuję sama, jestem z nimi i czuję się sama. I nie obchodzę ich, mają mnie już dość”

Widzicie, gdzie może zaprowadzić zaprzeczanie? To jest intuicyjne rozwiązanie, napędzane przekonaniem, że logika może być rozwiązaniem. Bo jeśli nie racjonalna rozmowa, to co?

Po pierwsze odpuszczenie sobie misji poprawienia nastroju dziecka tu i teraz.

Po prostu przyjmijmy, że dzisiejszą rozmową nie uleczymy jego poczucia własnej wartości i nie naprawimy sposobu interpretowania otaczającego świata. Miarą naszej skuteczności nie będzie radykalna zmiana samopoczucia.

Ale możemy szukać słów, które wzmocnią relację z dzieckiem, stworzą miejsce, w którym można nie mówić zbyt dużo. Wyobraź sobie, że słowa to sznurki z których splatasz linę. Mocną, grubą rozpiętą wzdłuż stromego zbocza, nawet kiedy dziecko jest na samym dole i czuje, że nie ma siły iść i gadać, to po tej linie może próbować się wspiąć. Relacja to miejsce, w którym można posiedzieć, zebrać myśli, zebrać siły, ogrzać się, bez konieczności gadania. Bo depresja to często brak chęci do rozmowy. Co możemy powiedzieć żeby budować dla dziecka bezpieczne miejsce?

„Słyszę cię, słyszę te wszystkie trudne słowa”

„Słyszę, że tak siebie widzisz. Wyobrażam sobie, że trudne to musi być dźwigać taki obraz”

„Moimi oczami widzę coś innego całkiem. Patrzymy na tego samego człowieka, na ciebie, a widzimy go całkiem inaczej. Jeśli chcesz, powiem ci jak jest u mnie w głowie. Ja ciebie lubię i lubię z tobą rozmawiać, nawet nie gadając lubię z tobą posiedzieć”

Możesz się zatrzymać, dać sobie czas:

„Cieszę się, że przyszedłeś. Usiądź, zrobię nam herbaty i w tym czasie zbiorę słowa, żeby dobrze wyrazić to co czuję i myślę”.

Możesz nie znać idealnej odpowiedzi ale dać bliskość:

„Nie wiem co tam jutro przyniesie ale cieszę się, że dziś tu przyszedłeś, że jesteś u mnie”.

Ach, jak mało skuteczne może się to wydawać, jak mało zmieniające sytuację i mało wzmacniające obraz dorosłego, który ma rozwiązanie każdego kłopotu. Tak właśnie jest, wspieranie dziecka, które zmaga się z depresją wymaga od nas uznania własnej bezradności i trudu w szukaniu słów, które częściej tworzą więź niż rozwiązania.

A jeśli chcesz dowiadywać się o nowych artykułach, webinarach dla rodziców, szkoleniach dla specjalistów zapisz się na mój newsletter i ... pobierz bezpłatny poradnik o wspieraniu dziecka z trudnościami w koncentracji uwagi